nightfall

hakkında özellikle tanım olarak bir çok yanlış bilgi olan geleceğin teknolojisi.bir gün hepimizin bizzat kendisini yada bir türevini kullanacağımızı düşünmek çok büyük bir hayal değil.

bitcoin satoshi nakamoto tarafından hayata geçirilmiş açık kaynak kodlu bir yazılımdır.düşünme özgürlüğü, konuşma özgürlüğü ve en son iletişimin özgürlüğü (internet) nden sonra yakında paranın özgürlüğü diye tanımlanacak ve herkesin varlık ve değerlerinin kontrolünü kendi özgürlüğüne bırakacak bir devrimdir. bitcoin ve ondan sonra geliştirilen diğer tüm projeleri sadece dijital para olarak tanımlamak yanlış olmayabilir fakat yetersiz kalacaktır. bitcoin'in en önemli özelliği dijital yada şifrelenmiş olması değildir. decentralized, immutable,trustless ve permissionless diye adlandırabileceğimiz 4 önemli özellik bu teknolojiyi öne çıkaran özellikler diyebiliriz. peki nedir bunlar kısaca değinelim :

decentralized - merkezi olmayan
merkezi bir otoritenin olmadığı dolayısıyla bir güç odağının oluşmadığı ayrıca point of failure diye tabir edilen dijital veyahut sosyal anlamda saldırı vektörlerinin odaklanabileceği ve kolay baskı kurabileceği bir baskı noktası veyahut başarısızlık noktasının olmadığı dağıtılmış sistemler. merkezi olmayan sistemler başlı başına detaylı anlatılması gereken bir konu olduğundan bu tanım yetersiz olsada burada bırakacağım.

trustless - güvene ihtiyaç duyulmayan
günümüzde bu şartı sağlamak için aracılar kullanıyoruz herhangi bir A kişisi uzak bir noktadaki B kişisine bir değer/para/ürün yollarken güvenebileceği aracılar kullanıyor. güvenebileceğimiz diye tabir ettiğim bu araçlara en basit örnek bankalar, bulunduğum yerden çok uzakta olan bir noktaya para göndermek istersem oraya giden ve benim için parayı istediğim noktaya götürecek birine güvenmek zorundayım.tahmin edeceğiniz gibi güven çok yetersiz bir dayanak noktası ve bu yüzden kollektif güven noktaları olan bankalar bu ihtiyacımızı karşılıyor fakat bugün bankalara güvenilebileceği konusu oldukça tartışılır bir konu, en azından bitcoin destekçisi olan insanlar için konu çok açık , bankalara güvenemeyiz. o zaman güvene ihtiyaç duyulmayan bu tekonoloji tek çıkış noktamız, bitcoinin yapısı gereği teknik olarak a noktasından b noktasına yapılacak bir transferi filtreleyecek yada müdahele edecek hiç bir yol yok. (bkz:proof of work)

immutable - değiştirilemez / geri döndürülemez
baştan söyleyeyim burada biraz detaya gireceğim, evet bitcoin ağını büyük bir hesap defteri ve her bir bloku(bkz:blockchain) ise bu hesap defterinin sayfaları olarak düşündüğünüzde bu sayfalara yazılan her bir işlem artık geri döndürülmez/değiştirilme bir kayıt olarak kalacaktır. bir çok bu teknolojiye uzak insanın, ki bu kişilere kriptopara topluluğu jargonuyla nocoiner deniliyor, bildiğinin aksine crypto(şifre) işlemlerin gizli yapılmasını sağlamak için değil esasen bu değiştirilemez yapıyı oluşturmak için (ve birkaç başka konu daha) vardır. kaydı tutulan her bir blok içerisinde kendisinden önce gelen sayfaya ait hash kodu barındırır. öncelikle şunu belirteyim, hash fonksiyonu dediğimiz şey değişken büyüklükte olan herhangi bir veriyi benzersiz ve sabit uzunlukta bir çıktıya dönüştüren fonksiyonlardır. 1000 sayfalık bir kitap yazıp buna hash (sha256) fonksiyonu uygularsanız sonuç 64 karekterli benzersiz bir kod olacaktır. örneğin bu yazımın bu cümleden önceki kısmı için hash kodu şudur. 1F8E20DBE3F8826487F935B300B34155D1FA8F5722B6535708952DD7E85A061C
şimdi bu kod dediğim gibi yazının bir kısmına hash fonksiyonu uygulanmış haliyle çıktısı, şimdi o yazıda yanlızca bir harfi yada boşluğu bile değiştirip aynı fonksiyonu uygulamaya kalkarsam bu çıktı tamamen farklı olacaktır.
tekrar bitcoine dönersek bitcoin her bir blok içerisinde bir önceki blokta yazan verileri bu şekilde kayıt altına almaktadır. dolayısı ile yapılan tüm işlemler 1 harfi bile değiştirilse uyumsuzluk oluşturacak ve geçersiz kılınacak şekilde kayıt altında ilerlemektedir. sonuç olarak kayıt alınan işlemler değiştirilemez bir biçimde zincirleme olarak bir birine bağlanmaktadır.

permissionless - izin gerektirmeyen
bu özelliğin merkezi olmayan (decentralized) ana başlığının önemli yapı taşlarından biri olduğu da söylenebilir. bitcoin ağı üzerinde yapacağını bir işlem için, açacağınız bir cüzdan için , madencilik yapmak için yada ağ üzerinde çalışacak yada bu ağdan faydalanacak herhangi bir ek yazılım için bir otoriteden izin almanız gerekmez. zaten böyle bir izni verebilecek herhangi bir otorite/yönetim/merkezi yapı yoktur. dolayısı ile bitcoinle ilgili yapmak istediğiniz hiç birşey için bir izniniz olmasına gerek yoktur.

ayrıca bitcoinin yaratıcısı satoshi nakamoto bitcoini yeteri kadar kişiye ulaştırdığını düşündükten sonra gerçek anlamda merkezi olmayan bir yapıya kavuşabilmesi adına tamamen ortadan kaybolmuştur. eğer bunu yapmamış olsaydı sonraki dönemlerde bitcoin ile ilgili topluluğun alması gereken kararlarda belirleyici bir unsur olacağından doğru bir karar almıştır kanımca. ortadan kaybolduktan sonra bitcoin akıl almaz şekilde değerlenmiş fakat satoshiye ait olduğu bilinen hesaplarda hiç hareket olmamıştır bu güne kadar , ona ait olduğu bilinen hesaplarda milyonlarla ifade edilen BTC miktarları var kaba bir hesapla dünyanın en zengin insanları arasına girecek bir miktardan bahsediyoruz. bu hesaplarda hala herhangi bir hareketin olmaması satoshi nakamoto nun öldüğü yada bir kişi değilde bir grup olduğu ve ortadan kaybolmadan önce hesapları kontrol edecek anahtarları tamamen ortadan kaldırmış olabilecekleri düşünülüyor.

bitcoinle iligli sözlüğe yazdığım bu tanım her ne kadar uzun gibi görünsede aslında hiç detaya girmeden konulara değinmeye çalıştım. son söz olarak ; siz siz olun nocoiner olmayın .

edit:yazıyla ilgili imla ve kelime yanlışlarını düzelttim, malum çok yazı yazan biri değilim.

dünya genelinde toplam et tüketimi değerlendirildiğinde %36 dan fazla bir oranla en çok tüketilen et.

islam dininde domuz etinin haram olması olmaması konuları tartışılmaya açık şeyler değil, çünkü çok açık bir şekilde belirtilmiş bir ifade var kuranda. fakat burada yapılan çok büyük bir yanlıştan bahsetmek istiyorum, insanlar bu yasağa bir gerekçe ararken komik duruma düşüyorlar, misal kendi pisliğini yada leşini yiyen hayvan gerekçesi. bu gerekçeyi kabul gören insanların gidip tavuk çiftliklerine bir bakmasını talep ediyorum, bu dünyada taş dahil herşeyi yiyen yegane hayvan tavuk, kendi leşi de dahil herşeyi. zaten tavuk yemlerinin içerisinde büyük miktarlarda da yine tavuk kesimlerinden kalan, insanlar tarafından yenilmeyen parçaları vardır.

bir benzer önerme daha var :"domuz eşini kıskanmaz o yüzden eti haramdır.", bu iddiayı söyleyen kişi hayvanların yaşayışları konusunda hiç bilgisi olmadığını net bir şekilde ifade etmiştir gözümde. konu çok daha detaylı anlatılabilir fakat ben yine çok basit bir örnek olarak gidip besi çiftliklerini biraz incelemelerini tavsiye ederim bu arkadaşların. o lokum gibi etlerini yediğiniz hayvanların evli çocuklu aile babaları, evinde temizlik yapan çocuğuna bakan ahlaklı ev inekleri olduğunu mu düşünüyorsunuz bilmiyorum ama kıskanmayı geçtim, erkek hayvanların erkeklere bile hallendiği, yavru hayvanların bir zaman sonra kendi ebeveynlerini gözüne kestirdiği, yada tam tersi, durumlar olmuyor mu sanıyorsunuz?

benim naçizane tavsiyem bir sebep bulmaya çalışmadan bazı şeylere sırf bir bütün olarak o dine inandığınız için uymalısınız, yoksa başta dediğim gibi komik oluyor kendi sebepleriniz. islam inancında domuz eti haramdır, ama yok illa eğer niye haramdır diye sorgulamak istiyorsanız inandığınız şeylerle ilgili kafanıza takılan tek konunun "domuz eti neden haramdır olması" çokta mantıklı değil. temellerine ve genel öğretilerine inanmışsanız bazı basit konulara gerekçe bulmak zorunda değilsiniz.

apolitik olmak çoğunlukla başarılı olacağını düşündüğün politikayı seçmeden önce sergilediğin eylemdir. iyi politikacı ne zaman ve nerede apolitik olması gerektiğini iyi bilendir.
dolayısı ile güven sözlüğün bir çok iyi politikacı barındırabileceğini gösteren bir önerme.

bir insanın hayatına son vermek istemesi hangi noktadan bakarsanız bakın tezatlık oluşturmaktadır. intihar, genellikle pes etmek, içinde olunan duruma dayanamamak eylemlerinin sonucudur aslında , tezat oluşturan durumsa şu;
pes etmek veya içinde olunan duruma dayanamamak demek mevcut sonuçların sizi hoşnut etmediği bir pozisyondasınız demektir buda aslında kendiniz için "daha iyi olan" bir durumu arzuladığınız fakat bunun gerçekleşmediği anlamına geliyor. daha iyi olanı arzulamak fiili bir kişisel menfaattir intihar ise hangi inanışta, düşüncede olursanız olun uzun vadede kişisel menfaatlerinize tamamen karşı olan bir tercih demektir.

iki farklı insan hayal edin , ikisininde parmağının kesildiğini düşünün. bu iki kişiden birinin acıya dayanamadığını ve durumdan daha çok yakındığını düşünün. sizce durumdan daha az şikayet eden mi yoksa daha çok rahatsız olan yada dayanamayan kişi mi kendisi için içinde bulunduğu durumdan daha iyisini arzulayandır. işte bu noktada kendisi için daha iyisini arzulayan benlik duygusu için yok olmak olabileceklerin en kötüsüdür.

parmağınızın ucunda olan ve çok acı veren bir yaraya dayanamıyor olabilirsiniz , acının etkisiyle her "kısa süreli" çözüm kabul edilebilir bir çözüm gibi görülebilir ama uzun vadede parmağın ucundaki acıya dayanamadı diye kolunu kesen kişi tezat bir davranış sergilemiş olur.

o yüzden intihar etmek haram diye yaşamak doğru bir seçim çünkü sınırlı süreli bir acıya dayanamayıp sınırsız süreli bir acıya kaçış saçmalık ama haram olmadığını düşünüyorsanız da sadece mantıksal çerçevede etraflıca düşündüğünüzde tamamen yok olmak hiçbir zaman mevcut bulunduğunuz durumdan daha iyi bir durum olmayacaktır.

duygular size kısa süreli ve kesin gibi görünen çözümler sunduğunda bunların aslında duygularınızın size oynadığı bir ilizyon gösterisinden başka bir şey olmadığını unutmamak gerekli.

bilinenin aksine, özgürlükçü olmak herkesin ve her şeyin tamamen serbest/özgür olmasını istemek değildir.

özgürlük her istediğini yapmak değildir, bu bahsedilene zevk diyebilirsiniz, lüx diyebilirsiniz yada şımartılmak.

özgürlük size yapılmasını istemediğiniz şeyleri seçebilme hakkıdır. (herkesin anlaması gereken şey bu).

fakat hem "özgürlükçüler" hem de onları eleştirenler durumu çoğu zaman çok yanlış anlayabiliyor.

bir konuda az bilgi sahibi olan kişilerin konuyla ilgili üstünlük yanılsaması yaşaması durumu. yani kişinin bir konudaki yetersiz bilgilerinin onda oluşturduğu mesnetsiz öz güven olarak tanımlayabiliriz.

hakkında yazılan sığ bakış açılarının aksine öyle arabesk olmayan tamamen mantıksal temellere oturtulup, genellenebilecek eylemlerdir. neyi sattığınız yada pazarladığınızdan bağımsız olarak doğru yeri, zamanı ve alıcıyı bulduğunuzda sonuç alacağınız yöntemlerdir.

ister şerefinizi yada bedeninizi ister elinizde yaptığınız ahşap oyma kolyeyi satın. doğru alıcıyı doğru yerde doğru zamanda buluyorsanız zengin olma yolunda ilerliyorsunuz demektir.

yoksa ne her şerefini satan zengin nede her şerefli insan fakirdir.

gramer inzibatlarının kitabında ilk 10 a girecek kural ihlallerinden biridir. bu kuralla ilgili hata yaptığınızı anladığınız an hemen ilk gramer karakoluna gidip teslim olmak en mantıklı seçenek.

nasıl tüketildiği konusunda ismiyle bir kelime oyunu yapıp yapmadıklarını merak ettiren ilaç.

(bkz:rüya tabirleri)

(bkz:bir kez aldatmak ihanet, 300 kez aldatmak istatistiktir.)

- ismini vermek istemeyen "stalin" bir seyirci , 2018

https://twitter.com/kayrahanerlik/status/1092137218792136705?s=20
şöyle bir paylaşıma imza atan gazeteci.

bir tarafta ne mutlu türküm diyene diyen atatürk, diğer tarafta fettullah gülen için salya sümüklerini çorbasına akıtan fatih tezcan.
tabiki yiğit anadolu evlatları , ilkeli ülkülü vakıflara üye gençler, her ortamda kimlerin adamı olduklarını kimlerin izinden gittiklerini belirtmekten çekinmeyen o güzel insanlar, hakkı hak edene vermekten çekinmeyecektir.

bir çok islam aydını tarafından üzerinde düşünülmüş fakat hakkında halen tam anlamıyla bir açıklama getirilememiş zaman-olay grafiği.bir insanın kaderi ile ilgili daha önce planlanmış olması ve özgür iradeye bağlı gelişiminin bir plana tabi olmaması fakat gelişimin nasıl olacağının önceden bilinmesi arasında gidip gelen bir çok yaklaşım vardır.

bu duruma iki farklı açıdan bakalım,

sosyal değerlerin hepsinden arındırılmış bir noktadan baktığımızda kadınlar yada genel olarak dişiler çok daha rasyonel hareket etmeye meyilliler, kadın için sadakat belli rasyonel kriterlere bağlanmış bir değer,bilinenin aksine kadınlar duygusal değiller davranışlarını tetikleyen şeyler rasyonel ama bunların dışa vurumu yada sebeplendirilmesi duygusal oluyor. ortama ve şartlara bağlı olarak kadın menfaatlerini veya sonra gelen soy üyelerinin menfaatlerini düşünerek en iyi şartları sağlayacak erkek adayını seçer bu şartlar tehlikeye girmeden de sadakatini bozmaz (genelleme tabi bu istisnai durumlar hariç) , yani her farklı kadının kendisi için menfaatine olduğunu düşündüğü şeyler farklı olabilir ama sadakati bu menfaatlerine bağlı şekilde rasyonel hareket eder. erkek bu noktada çok keyfi hareket etmeye daha meyillidir, çünkü zaten sadece erkeğe biyolojik olarak baktığınızda çok eşli olmaya göre donanımlı bir yapısı var. bu iddia bayağı teferruatlı üzerinde tartışılması gereken başka şeyleri açmaya çok müsait evet ama maalesef durum bu.


olaya sosyal değerleri katarak baktığımızda ise aslında sonuç çok değişmeyecektir çünkü kadın için değişen şey menfaat kriterleri olacaktır ama sadakatini etkileyen şeyler yine rasyonel kriterlere bağımlı hareket edecektir.

yani işin özü kadının sadakatinin bozulmasını tetikleyen genellikle başta seçim kriteri olarak belirlediği menfaatlerin erkek tarafından bozulması oluyor. erkeklerin sadakati ise çok duygusal ve değişken kriterlerle hızlı değişebiliyor. haa tüm bunlar birini iyi diğerini kötü yapmıyor bence , çünkü menfaat kriterlerine direk olarak bağlı motamot bir sadakat yaklaşımı sosyal değerleri katmadan baktığımızda tüm canlı dişilerinde görülen davranış. insanın eğer diğer hayvanlardan farklı olduğunu düşünüyorsa kadınlar farkı bu noktada yapması gerektiğini de öğrenmeli.

yada bilemiyorum aslında bence ne kadınlar ne erkekler sadakatsiz değiller, iki tarafta biyolojik ve sosyal özelliklerinin beklenen sonuçlarına çok sadık davranışlar sergiliyorlar.çünkü bu bir genelleme ve genelleme yapıyorsanız bireylerin yada bir kişiye olan sadakatin önemi kalmıyor.çünkü bir kişiye olan sadakatsizlik başka bir kişiye olan sadakat demek olabilir.

bir diğer ismiyle varoluşsal kriz.

insan hakkında çoğumuzun bildiği düşünen bir canlı olması tanımı (bkz:homosapien)aslında derinlemesine irdelendiğinde yetersizdir. insanın sadece düşünen bir canlı değil düşündüğü gerçeği üzerinde de yorum yapması asıl farklılık, sadece düşünme eylemi olarak bakıldığında neredeyse tüm canlıların düşünebildiği gerçeği ile karşılaşacağız fakat insan düşünce eylemini ikinci,üçüncü yada daha derin aşamalara taşıyıp düşüncelerinin nedenselliğini, varlık ve benlik bilinci ve bunun devamında varlıkla ilgili nedenselliği sorgulamaya kadar gidebilmektedir.

varoluşsal bunalım ise zaman zaman insanın bu düşünce deryasına girip varlığının sebeplerini sorguladığı derinliklere kadar indiği zamanların yaşattığı ruh hali olarak tanımlanabilir.

hash , işleme aldıkları girdinin boyutundan bağımsız sabit uzunlukta çıktı/sonuç veren fonksiyonlara verilen isimdir. Aynı girdiye ait hash çıktıları her zaman aynı olacaktır ayrıca iki farklı girdiye ait hash çıktıları hiçbir zaman aynı olmamalıdır. eğer 2 farklı girdiye ait hash çıktısının aynı olduğu bir durum tespit edilirse (bkz:hash collision) bu hash fonksiyonu kırılmış sayılır ve güvenirliği kalmamıştır diyebiliriz.

günümüzde kullanılan farklı hash fonksiyonları mevcuttur. bunlara örnek olarak SHA-1 , MDA5 , SHA256 gösterilebilir. sha-1 ve mda5 methodlarının son yıllarda hash collisionları tespit edilmiş ve artık güvenilirliklerini yitirmişlerdir. SHA256 ise halen birçok alanda kullanılmaktadır.(bkz:#16030)

üstünde yaşayanların, maruz kaldıkları tüm oyunların vahşetin ve tüm sorunların sorumlusunun yine üstünde yaşayanlar olduğunu anlayıp devamında bilinçlenip , en sonunda da insana ve evrensel değerlere kıymet vermeye başladıkları gün feraha erişeceklerini görecekleri zamana kadar, kaderinin çok değişeceğini düşünmediğim kadim coğrafya.

umarım şu halinden kurtulmak için insan beyni yemeye karar vermez diye düşündüğüm yıldız tilbe latifesi.

kendi türüne acil durum çağrısı yapıyormuş gibi görünen bir kadın içerir, diğer canlılarda benzeri davranışlar için (bkz:vervet maymunu).

açıklandıktan sonra birde cevap arayacağımız sorular , önce açıklansınlarda gerisi kolay.