deprem

"yer kabuğunun derin katmanlarının kırılıp yer değiştirmesi veya yanardağların püskürme durumuna geçmesi yüzünden oluşan sarsıntı" şeklinde tanımlanan ve daha sık bilinen bir doğal afet çeşidi. bunun yanında sel, heyelan, hortum, fırtına, kasırga, tabii yangınlar da sık bilinmektedir ülkemizde fakat şu anki konu deprem olduğu için depremin psikolojik durum ve etkilerini konuşmak daha mantıklı. en son ise dün gerçekleşmiştir ülkemizde maalesef. bunlar şiddetli depremler olmasalar da yine de kimi insanlarda stres, kaygı, panik vb. duyguları yoğun bir biçimde yaratarak ruhsal travmaya yol açıyorlar.

tabii yolla meydana gelen toplum bazlı olaylardan biri olan depremde insanların az bir kısmında stres etkeni daha ağır ve yıkıcı olmaktadır. buna bağlı olarak da bu kişiler o anda olağanüstü bir dehşet ve korku yaşamaktalar ki travmatik duygu ve etkiler ise bu kişileri ömürlerinin sonlarına denk ciddi düzeyde etkilemektedir. bu yüzden şiddetli ve yıkıcı depreme veya depremlere maruz kalan kişiler aradan yirmi, otuz, kırk ya da elli yıl geçmesine rağmen uykuya dalmaya çalıştıklarında dahi içlerine yoğun bir korku düşmektedir. sempatik sinir sistemi ile alarm sistemleri de sürekli devrede olduğu için uykuya dalmakta güçlük çekerler ve sürekli tetikte olurlar. her an kaçabilecekleri bir pozisyona kendilerini getirerek sürekli önlem almaya çalışırlar ve bedenleri de sempatik sinir sistemi, amigdala ve alarm sistemlerinin de etkisiyle ön önlem alma durumuna göre kendini hazır etmektedir.

bu kişilerin dışında pek çok insan inandıkları dinin veya inancın kendilerine vermiş olduğu güven ve inanç doğrultusunda bu felaketi "kader" olarak veya "fay hattına kızamam ya!" diye yorumlamakta ve telafi mekanizmalarını harekete geçirmektedirler. bu gibi toplum odaklı travmalarda herkes bu olayı aynı anda yaşadığı ve deneyimlediği için ve kayıp da fazla olmasına rağmen sosyal destek ağı daha fazla hissedildiği için bu olayın kişilerde yol açtığı travmatik etkiler kısa süre içinde geçiyor, iyileşiyor. bedensel ve ruhsal sistem bir şekilde bunu onarıyor. doğal afetler gibi toplumsal travmaların başa çıkılmasında sosyal destek varsa "sana da oldu, bana da oldu" kısmı işi kolaylaştırıyor. bir arada olmanın getirdiği görece güven hissi var ancak elbette hepsine destek gerekiyor.