kırım savaşı

1853-1856 tarihleri arasında yaşanmış savaş. birinci dünya savaşı'na kadar yaşanmış en büyük ve en çok katılımlı savaştır.

savaşın çıkma sebebi ise rusya'nın "lan bu osmanlı'ya dalsam kimse ses çıkarmaz, hatta destek bile verirler" deyip osmanlı'ya dalması üzerine fransa ve ingiltere'nin rusya'ya "elin ayağın doğru dursun lan!" deyip rusya'ya osmanlı ile beraber dalmasıdır.

elbette rusya, osmanlı'ya "lan canım sıkılıyor, az savaşayım şu osmanlı ile" deyip dalmamıştır. romanov sülalesi yıllar boyu osmanlı ile bizans'ın (veya doğu roma'nın) mirasçılığı kavgası yapmıştır. bu sebeple de romanovlar istanbul'u almayı deli gibi istemektedirler (ileride 93 harbi sırasında da bu fırsata çok yaklaşacaklardır). zira ortodoks patriği istanbul'da yaşamaktadır. rusların bizans'ın mirasçısı olarak görülebilmesi için patrik romanovların himayesine geçmelidir.

haliyle rusya "lan istanbul'u bir şekilde alırız da, önce ortodoksların kalbini kazanmak lazım" deyip ne kadar ortodoks varsa hepsine "sizin avukatınız benim, bir sıkıntınız olursa kapımı çalmaktan çekinmeyin" demiştir. haliyle rusya, balkanlarda büyük bir nüfuza kavuşmuştur.

balkanlardan destek alınca da çar i. nikolay "lan zaten avrupa-osmanlı ittifakı diye bir şey olmaz. ben en iyisi gidip iii. napoleon'dan destek isteyeyim der. iii. napoleon ise "cinnah!" deyip nikolay'ı reddeder. nikolay da "bana müttefik mi yok lan!" deyip ingiltere'nin kapısını çalar. ingiltere de "ben balkanlarda savaş istemem. diplomasi kullan." der.

nikolay da osmanlı'ya "ortodokslar sizden şikayetçi" deyip sürekli osmanlı'ya nota gönderip durur. osmanlı da bir süre sonra "eeh yeter lan, kilisenin musluğu bozuk diye nota gönderip duruyorsun. adam ol!" deyip rusya'ya savaş ilan eder. rusya'da "ahanda savaş fırsatı!" deyip moldova ve romanya'ya 1853 yılında girer.

savaşta osmanlı çok büyük kayıplar verir. sinop'ta osmanlı donanması ruslar tarafından dağıtılır. bir de ruslar bu savaşta gemi toplarında ve diğer toplarda artık kovanlı top mermisi teknolojisine geçmiştir. yani gülle diye bir kavram artık yoktur ruslarda. haliyle osmanlı donanması rus gemilerinde delik açarken, rus gemileri osmanlı gemilerini patlatmaktadır. haliyle osmanlı'da donanma namına bir şey kalmaz.

haliyle fransa ve ingiltere "la bu adamlar osmanlı'yı alacaklar! şu osmanlı'ya yardım etmezsek ruslar osmanlı olacak. kurtaralım şu adamları." deyip çanakkale'ye takviye kuvvet gönderirler.

karl marx da olayları "fransızlar yan gelip yatıyor, ingilizler osmanlı'yı kurtarmak için seferber oluyor." şeklinde kaydetmiş bu arada.

gelen fransız ve ingiliz desteğiyle osmanlı biraz toparlar. ama ingilizler savaşı hemen bitirip osmanlı ve rusya'nın antlaşma imzalaması için çalışır. haliyle ingilizler kırım'a çıkartma yapmayı tavsiye ederler. zaten savaşın en kanlı bölümü de kırım'daki muharebelerdir.

savaş sonunda, 30 mart 1856 tarihinde paris antlaşması imzalanmış ve rusya romanya ve moldovya'yı tekrar osmanlı'ya vermiştir. ama zaten moldovya ve romanya da osmanlı'nın elinde çok kalmamış iki ülke (esasında moldovya da romanya'nın bir parçasıdır) 9 mayıs 1877'de osmanlı'dan ayrılmıştır.