seneler seneler önce okuduğum "bir dinozorun anıları" adlı kitabında yazar mina urgan'ın, yazımının aslında "şovinizm" olması gerektiğini söylediği sözcük (yanlış hatırlamıyorsam).. dilimize başka dillerden geçen sözcüklerin yazımında genellikle telaffuz baz alındığı için olsa gerek.. nitekim, sözcüğün kökeni fransızca 'da ve ayrıca ingilizce'de telaffuz /şovinizm/ şeklinde.
sözcüğün etimolojisine gelirsek:
kavramın ilham kaynağı, aslında cogniard kardeşlerin "la cocarde tricolore" adlı oyunlarında efsaneleşen nicholas chauvin adında, napolyon'un büyük ordusu'nun askeri fransız bir karakter. yenilgisinden ve çöküşünden sonra bile napolyon'a ve imparatorluğuna olan aşırı bağlılığı, "dejenere/yoz vatanseverlik" kavramının "şovinizm" olarak terimleşmesine, evrensel literatüre girmesine neden olmuş.
sözcüğün anlamı daha sonra,
komünist jargonda "ırkının üstünlüğüne dair aşırı inanç";
cinsiyetçilik jargonunda "üstün cins olduğuna dair aşırı inanç" (erkek şovinizmi şeklinde baş gösterip daha sonra kadınların da kavram şemsiyesinin altına dahil edildiği ve "şovinist domuz" ifadesiyle sözlü şiddetin zirveye oturduğu);
"kendi davasının/ülküsünün üstünlüğüne dair aşırı inanç"
ve "kendi zümresinin üstünlüğüne dair aşırı inanç"
tanımlarını içine alacak şekilde genişlemiştir.
bu kavramla ilintili olarak, ingilizce'den dilimize geçen jingoizm teriminden de bahsetmek yerinde olacak sanırım.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?