demokles'in kılıcı

akıllara yavuz sultan selim'in kılıcını getiren hikayedir.

derler ki yavuz, bir padişaha yakışmayacak derecede salaş, sade giyinirmiş. onu uzaktan gören, sarayda sıradan bir amele zannedebilirmiş. divan, bir gün bir çok elçinin aynı anda ziyarete geleceğini öğrenince, asabi yapılı padişaha usturuplu bir dilde daha ihtişamlı giyinilmesinin daha müsbet olacağını salık vermiş. osmanlı'nın ihtişamını elçilerin görüp etkilenmesi ve memleketlerine döndüklerinde bunu kendi krallarına günlerce anlatması politik olarak daha doğru olurmuş. her ne kadar padişahlık sistemi, otoriter bir yapı olarak bilinse de vezirlerden ve bilgili kişilerden oluşan divanın kararı devlet mekanizmasında çok etkiliymiş. bu ihtişam yavuz'un tabiatına aykırıymış. hatta bir gün kanuni sultan süleyman daha şehzade iken pırlanta işçiliği yapar ve kaftanına işlermiş. yavuz döneminde hazinesi dolup taşan osmanlıda şehzade, kaftanına o kadar taş işlemiş ki yavuz onu görünce "anana taş bırakmamışsın oğlan!" diye bağırıp onu herkesin içinde mahçup ettiği rivayet edilir.

neyse efendim, sultan selim han divanın kararına istemeyerek de olsa uyup ihtişamlı giyinmiş. elçilerin kabul edileceği oda en ihtişamlı şekilde süslenmiş. neredeyse her köşede bir servet yatıyormuş. sultan selim han da taht diye tabir edilen oturakta, ayaklarının dibine devasa kılıcını koymuş. elçiler başı eğik girmişler, nihayet görüşmeler sona ermiş.

çıkışta vezirler elçilere bakmışlar ama ihtişamdan etkilenir gibi değillermiş. nihayet dayanamayıp sormuşlar:

- yahu siz onca yatan serveti hiç mi görmediniz?

elçiler başları eğik şöyle cevap vermiş:

+ başlarda görür gibi olduk ama sultanın ayaklarının dibindeki kılıcı görünce başımızı kaldıramadık.

genellikle siyasetçilerin kullandığı bir deyimdir . "Demokles'in kılıcı" deyimi günümüzde "önemli mevkiilere yönelik potansiyel tehditleri" vurgulamak için de kullanılır. İktidar güzel gözükür ancak ölüm tehlikesiyle burun burunadır derler.