sosyal mobilite

sosyal hareketlilik. bir topluluğun çeşitli etkenlere bağlı veya bağlı olmaksızın bir yönelme hali. örneğin o hafta küçük bir kızın istismar edildiği haberi çıkıyor, insanlarda idam yasası isteği kabarıyor. veya milli maç yapılıyor, normalde spordan futboldan konuşmayan birisi hakan çalhanoğlu 'nun kanat mı 10 numara pozisyonunda mı oynaması gerektiğinden dem vuruyor. işte bunlar hep sosyal mobilite.

ben işin politik yönüne değineceğim. hatırlar mısınız bilmem, bundan 20 yıl önce insanlar bu kadar politik değildi. sağ görüşten birisi, apo (bkz:piç) yakalanınca onu yakalayan sol hükumete destek verebilecek durumdaydı. veya demirel'den beri kırata oy veren birisi, ezeli rakibi mesut'a bir sonraki seçim oy verebiliyordu. seçmen bugünkünden daha pragmatist yaklaşıyordu mevzuya. neden? çünkü dertleri vardı, geçim sıkıntısı çekiyordu. onun için önemli olan kimin daha çok zam vaat edeceği, kimin kızının yırtılan ayakkabısının yerine yenisini alma imkanı doğurabileceği idi.

zaman değişti. milli gelir arttı. refah düzeyi yükseldi. 90'ların sonunda cep telefonu alanın ferrari almış muamelesi gördüğü nedenler ortadan kalktı. o zamanların lüksleri, bugünün normalleri oluverdi. gençler bunu hiç bir zaman görmedi ve halen onları inandırmak güç. bizden sonraki nesil de bizi buna inandıramayacak belki bilemiyorum. ancak onlar hiç bir zaman sobayı yakmak için kömürlükten kömür odun toplamadı. bu yüzden doğalgazlı bir ev, onlar için normal olmuştu.

ben şuna inanıyorum: 90'lı yılların zıddı olarak, sosyal refah arttıkça politikaya olan ilgi de artıyor. gençlerin bu kadar politize olmalarının altında bu refah seviyesi saklı. düşünsenize; bir hamal'dan ''suriye politikası'' anlatması istesen ''de get işim gücüm var benim'' demesi olasıdır. ancak bunu bir bankacıya, reklamcıya sorsanız uzun uzun anlatacaktır. çünkü genel kanıya göre maddi refah seviyesi, mesaiye verdiğin ilgiyi azaltır. hamal'ın suriye politikası hakkında görüşleri elbette vardır ama buna ayıracağı zamanı çalışmaya tercih eder.

peki sosyal mobilite sadece politikada mı etkili? elbette hayır. sosyal refah arttıkça mobilite sanata, spora, bilime de yöneliyor. çünkü her tırmandığı basamakta yeni farkındalıklar edinecek, bu onu daha da geliştirecek ve içinde bulunduğu noktayı çok daha yukarıya taşıyacaktır.